Có thể nói, chú bò đen không đơn thuần là một con vật, mà là nhân vật – một chứng nhân âm thầm cho lịch sử của làng quê Việt, cho sự thay đổi của thời đại và cho chính lòng người. Và chính từ hình ảnh bình dị ấy, ta tìm được một phần của bản sắc dân tộc – nơi sức mạnh không đến từ sự phô trương, mà đến từ sự bền bỉ và lòng trung thành lặng lẽ.
2. Biểu tượng của bạo lực thuần túyChú bò ấy không phải là một con vật bình thường. Từ vóc dáng, hành vi đến ánh mắt sâu thẳm như chứa cả trời đêm, chú luôn khiến người ta phải dừng lại để nhìn, để suy nghĩ, để hoài nghi về thế giới quanh mình.I. Xuất hiện trong bóng tốiKhông ai biết chính xác chú bò đen xuất hiện từ bao giờ. Có người nói rằng
Qua từng giai đoạn lịch sử, "Ngôi Sao Kẹo" đã trải qua nhiều biến đổi:4. Vai trò của chú bò đen trong văn học, nghệ thuật dân gianTrong khi con trâu xuất hiện khá phổ biến trong ca dao tục ngữ Việt Nam, chú bò đen lại khiêm tốn hơn về mặt số lượng, nhưng vẫn được nhắc đến trong một số bài vè, truyện cổ dân gian, đặc biệt là ở miền Trung và Tâ